મિત્રો આજના અમારા આ લેખમાં આપનું હાર્દિક સ્વાગત છે.આજે અમે તમારા માટે આ લેખમાં ચેકની નીચે છાપેલા 23 અંકો વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છે.ચેક એટલે બેંક અકાઉન્ટ દ્વારા હોલ્ડરને કરાતું એ પેમેન્ટનું માધ્યમ તે જેનાથી ગ્રાહક અન્ય કોઇ વ્યક્તિને પોતાના અકાઉન્ટથી ડાયરેક્ટ કેશ ન આપીને પણ પેમેન્ટ કરી શકે છે. મારો ચેક લઇને વ્યક્તિ બેંક અકાઉન્ટમાં જમા કરે છે ત્યારે તમે જે રકમ લખી છે તે તેના અકાઉન્ટમાં ટ્રાન્સફર થઇ જાય છે. ચેક એટલે કેશ વિનાનું પેમેન્ટ, જેને ઇલેક્ટ્રોનિક ટ્રાન્સફર પણ કહેવામાં આવે છે.ચાલો જાણીએ આ 23 અંકો કેમ છાપવામાં આવે છે.
આજના સમયમાં લોકો એટીએમનો સૌથી વધુ ઉપયોગ કરે છે, પરંતુ આજે પણ લોકો માત્ર મોટી રકમ મેળવવા માટે ચેક્સનો ઉપયોગ કરે છે. જ્યારે ચેક વિશે પૂછવામાં આવશે, ત્યારે તમે ચોક્કસ તમારા મનમાં રકમ, સહી, નામ અને ચેક નંબર હશે. પરંતુ આજે અમે તમને ચેકની નીચે આપેલા 23 અંકો વિશે જણાવીશું.તમને જણાવી દઈશ કે, 23 અંકની સંખ્યા, ચેકમાં ખૂબ જ વિશેષ છે. તેમાંના દરેક 6 અંકોનો કોઈ અર્થ હોય છે. ચેકમાં આપેલ પ્રારંભિકના 6 અંકોને ચેક નંબર કહેવામાં આવે છે. રેકોર્ડ્સ જોવા માટે પ્રથમ ચેક નંબર જોવામાં આવે છે.
ચેક ની શુ વેલ્યુ હોય છે તે તમે સારી રીતે જાણો છો. એવામાં ચેકમાં દેવામાં આવેલો કોઈપણ ડેટા નકામો કેવી રીતે હોઈ શકે છે. ચેક પર લખેલા દરેક વિવરણ નો ખાસ મતલબ હોય છે. એવામાં ચેકમાં નીચે દેવામાં આવેલા 23 નંબર પણ બેહદ ખાસ હોય છે. જેનો મતલબ તમને ખબર હોવો જોઈએ. જો કે ચેક ની નીચે દેવામાં આવેલા આ નંબર માં 23 ડીજેટ ચાર હિસ્સા ઓમાં હોય છે અને દરેક હિસ્સો કે ભાગનો પોતાનું મહત્વ હોય છે.
માહિતી માટે તમને જણાવી દઈએ કે આ સંખ્યા લખવા માટે વપરાયેલી શાહી એ ચુંબકીય શાહી અક્ષર માન્યતા હોય છે. આગામી 9 અંકો આને લગતા હોય છે. આ નંબર પરથી, તે જાણ કરવામાં આવે છે કે કયા બેંકમાંથી ચેક આપવામાં આવ્યો છે. તે 3 ભાગોમાં વહેંચાયેલું છે. પ્રથમ ભાગ એ સિટી કોડ છે, જેનો અર્થ સાંકળના પ્રથમ 3 અંકો, તમારા શહેરનો પિન કોડ, ચેક કયા શહેરમાંથી છે તે નિર્ધારિત કરવા માટે. બીજો ભાગ એ બેંક કોડ છે. પછીના 3 અંકો અનન્ય કોડ છે. દરેક બેંકનો એક અનોખો કોડ છે. જેમ કે આઈસીઆઈ સીઆઈ બેંક 229 વગેરે.
ત્રીજો ભાગ એ શાખા કોડ છે. દરેક બેંકનો શાખા કોડ અલગ હોય છે. આ કોડનો ઉપયોગ બેંક સાથે સંકળાયેલા દરેક વ્યવહારમાં થાય છે. પછીના 6 અંકો એ બેંક ખાતાનો નંબર છે. આ નંબર નવી ચેક બુકમાં જોવા મળે છે. ત્રીજો ભાગ એ શાખા કોડ છે. દરેક બેંકનો શાખા કોડ અલગ હોય છે. આ કોડનો ઉપયોગ બેંક સાથે સંકળાયેલા દરેક વ્યવહારમાં થાય છે. માહિતી માટે, તમને જણાવી દઈએ કે 29, 30 અને 31 નંબર લખેલા છે તેનો અર્થ એ છે કે તે પાર ચેકને દર્શાવે છે અને 09, 10 અને 11 નંબરનો અર્થ એ છે કે ચેક સ્થાનિક છે.
ચેક માટે કેટલાક નિયમો પણ છે જેના વિશે અમે તમને જણાવવા જઈ રહ્યા છે.જ્યારે તમે અન્ય વ્યક્તિને ચેક આપો છો ત્યારે તેમાં તેનું નામ લખવાનું રહે છે. તે કોઇ વ્યક્તિ કે ફર્મના નામનો પણ હોઇ શકે છે. ચેકમાં તમારે એ પણ ભરવાનું રહે છે કે તમે કેટલી રકમ કઇ વ્યક્તિને આપી રહ્યા છો.ક્યારે આપી રહ્યા છો (તારીખ), અને છેલ્લે તમારી સહી કરવાની રહે છે.
કોઈની પાસેથી લીધેલા ચેક ને શહેરની બહાર લઈ અન્ય શહેરમા કલિયર કરાવવો છો એ ચેક આઊટસ્ટેશન ચેક તરીકે ઓળખાશે.૧ લાખ થી ઓછી રકમના ચેક ને નોર્મલ વેલ્યુ ચેક તરીકે ઓડખવા મા આવે છે૧લાખ થી વધુ રકમનો ચેક ને હાઈ વેલ્યુ ચેક તરીકે ઓડખવામા આવે છે.
ચેક ને બેંકમા બતાડી કાઊન્ટર પર થી જ કેશ મેળવો છો તેને ઓપન ચેક તરીકે ઓળખાય છે.કોઈ વિષેશ વ્યક્તિ કે સંસ્થાના નામે લખાય છે અને ડાબા ખૂણે બે સમાંતર લાઈન દોરાયછે અને બે લાઈન ની વચ્ચે લખાય છે તેનાથી કેશ તે વ્યક્તિ કે સંસ્થાના ખાતામા આવી જાયછે.
સેલ્ફ ચેક એટલે જે વ્યક્તિ નો ચેક હોય તે વ્યક્તિએ પોતે બેંકમા હાજર રહેવુ પડછે અને સાથે નામની જગ્યાએ “સેલ્ફ” લખવુ પડે છે.આવનારી તારીખ માટે અપાતાચેક ને ક્રોસ કરાય છે જે બેરર હોય છે ચેક હોય છે.જેની પર તારીખ લખાય છે.દરેક ચેકને લખેલી તારીખના ૩મહિનાની અંદર વટાવાનો નિયમ છે.તે સમય બાધિત ચેક ગણાય છે.તે બેંક મા જમા નથી થતો.